Chiến sự Nga-Ukraine bồi thêm cú sốc cho lĩnh vực sinh sản chip toàn cầu do Nga và Ukraine nắm giữ nhiều nguồn cung vật liệu quan yếu.
Xung đột thương mại Mỹ- Trung, đại dịch COVID-19 khiến ngành công nghiệp sản xuất bán dẫn chịu ảnh hưởng trầm trọng từ năm 2020. Chiến sự Nga- Ukraine lại nhân lên khả năng đứt đoạn nguồn cung cho ngành công nghiệp tối quan yếu này.
Lún sâu vào khủng hoảng
Nga và Ukraine cung cấp 40% bóng bán dẫn toàn cầu, phần nhiều cho thị trường Mỹ; 37% chất palladium đến từ Nga, 75% neon thô từ Nga chuyển sang tinh luyện ở Ukraine và bán khắp thế giới. Đây là những thành phần chẳng thể thiếu trong mỗi con chip.
thị thành Odessa ở miền Nam Ukraine là nơi đóng hội sở chính của tập đoàn công nghệ Cryoin- khâu rất quan yếu đối với ngành bán dẫn của Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Châu Âu, Đài Loan. Cryoin là nhà tinh chế neon lớn nhất thế giới.
Con chíp là “bộ não” của hầu hết ngành công nghiệp hiện nay. Năm ngoái, khủng hoảng chíp đã khiến sản lượng xe hơi toàn cầu sụt giảm mạnh chưa từng thấy. Toyota, Volkwasgen, Honda, Nissan, General Motors, Mercedes, BMW… ước tính thiệt hại khoảng 210 tỷ USD. Trong khi Apple cũng khốn đốn vì chậm ra mắt sản phẩm mới.
Một số chuyên gia, CEO tập đoàn công nghệ lớn nhận định, khủng hoảng chip có thể kéo dài đến 2023, khi các nhà máy mới đi vào hoạt động. Tuy nhiên, chiến sự Nga - Ukraine mới chỉ hơn 10 ngày nên mọi thứ tối dạ nhất vẫn chưa lộ diện!
Con chíp là “bộ não” của hồ hết ngành công nghiệp hiện thời. Năm ngoái, khủng hoảng chíp đã khiến sản lượng xe hơi toàn cầu sụt giảm mạnh chưa từng thấy.
Đe dọa phục hồi kinh tế
Khủng hoảng thiếu chíp càng thúc đẩy nhanh chu kỳ “siêu giá cả hàng hóa”, nghĩa là lạm phát đến nhanh hơn và sâu hơn, khiến tài sản toàn cầu “bốc hơi”, tiêu tốn thêm nguồn lực để phục hồi kinh tế.
Về ảnh hưởng chính trị, thực trạng này bơm thêm sức nóng vào cuộc chạy đua sản xuất chip, biến đất hiếm và nhiều kim khí quý trở nên “vũ khí chiến lược”. Đây là một trong những dấu hiệu cho thấy thời kỳ thoái trào của toàn cầu hóa đã đến.
Việt Nam chưa tự chủ sản xuất được chip, mà cốt yếu du nhập từ Trung Quốc. Theo Hiệp hội doanh nghiệp cơ khí Việt Nam, các doanh nghiệp rất khó khăn để sản xuất, không chỉ thiếu chip mà thời kì giao hàng cũng bị chậm.
Mặt khác, trong cơ cấu kinh tế Việt Nam, FDI đóng vai trò rất quan trọng, ví dụ như Samsung đóng góp khoảng 20% GDP, tính toàn khu vực FDI mang lại 3/4 tổng giá trị xuất khẩu năm 2021. Do đó, nếu khủng hoảng chíp tiếp trầm trọng hơn và kéo dài như dự báo, sẽ đe dọa đích bình phục kinh tế của Việt Nam.
Với điều kiện ngày nay, tham vọng trở nên nhà sinh sản chip của Việt Nam vẫn chưa thể thành hiện thực trong ngắn hạn. Do đó, cùng với xu thế chung, Việt Nam cần mau chóng dự vào quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng, đa dạng hóa nguồn tiếp cận chíp.
Theo Trương Khắc Trà
Diễn đàn doanh nghiệp